GSTR-1, GSTR-2A, GSTR-2B, અને GSTR-3B – તેનો ઉપયોગ
અને મહત્વ (ગુજરાતીમાં)
GST (Goods and Services Tax) હેઠળ વિવિધ
રિપોર્ટ અને રીટર્ન ફાઇલ કરવી જરૂરી હોય છે. GSTR-1, GSTR-2A, GSTR-2B, અને GSTR-3B એ મુખ્ય
રીટર્ન્સ છે જે દરેક વેપારી અને વ્યવસાયિકને સમજવી જરૂરી છે.
1. GSTR-1 (આઉટવર્ડ
સપ્લાય રીટર્ન)
📌 શું છે?
GSTR-1 એ માસિક અથવા ત્રૈમાસિક રીટર્ન છે જે વેચાણ (આઉટવર્ડ સપ્લાય) દર્શાવે છે.
📌 કોણ ફાઇલ કરે?
જે વ્યવસાયકારોએ GST હેઠળ રજિસ્ટ્રેશન કર્યું છે અને
બીજાને માલ અથવા સેવા વેચે છે.
📌 ફાઇલ કરવાની
તારીખ:
- માસિક ફાઇલ કરનાર માટે – દરેક મહીનાના 11મી તારીખ સુધી
- ત્રૈમાસિક ફાઇલ કરનાર માટે – દરેક ક્વાર્ટરની 13મી તારીખ સુધી (QRMP સ્કીમ હેઠળ)
📌 મહત્વ:
- ખરીદનારને Input Tax Credit (ITC) મેળવવામાં મદદ કરે છે.
- વેચાણની વિગત આપવી જરૂરી છે, જેથી સરકાર GST ની
બરાબરી ચકાસી શકે.
2. GSTR-2A (ખરીદી
સંબંધિત ઓટોમેટિક રીટર્ન)
📌 શું છે?
GSTR-2A એ એક ઓટોમેટિક જનરેટ થતો રિપોર્ટ છે જે વેચનાર (Supplier) દ્વારા ફાઇલ
કરાયેલા GSTR-1ના આધારે બને છે.
📌 મહત્વ:
- વેપારીઓ માટે તે ખાસ છે, કારણ કે
આ રિપોર્ટ તેઓએ કરેલી ખરીદીની વિગતો આપે છે.
- Input
Tax Credit (ITC) ચકાસવા માટે ઉપયોગી છે.
📌 ફાઇલ કરવાની
જરૂર નથી, કારણ કે આ રિપોર્ટ ઓટોમેટિક
જનરેટ થાય છે.
3. GSTR-2B (ITC એવેલેબિલિટી
રિપોર્ટ)
📌 શું છે?
GSTR-2B એ પણ એક ઓટોમેટિક જનરેટ થતો રિપોર્ટ છે, જે ITC (Input
Tax Credit) ની સુવિધા માટે મદદરૂપ થાય છે.
📌 મહત્વ:
- GSTR-2A
રિયલ ટાઈમ અપડેટ થાય છે, જ્યારે GSTR-2B
નિશ્ચિત તારીખે ફ્રીઝ થઈ જાય છે.
- એ બતાવે છે કે તમે કેટલો ITC લેવી યોગ્ય છે.
📌 ક્યારે જનરેટ
થાય?
- દર મહીનાની 14મી
તારીખે.
4. GSTR-3B (સંપૂર્ણ
સેલ્ફ-ડિક્લેરેશન રીટર્ન)
📌 શું છે?
GSTR-3B એ એક માસિક રીટર્ન છે, જે વેચાણ અને ITC ની સારાંશ
આપે છે.
📌 કોણ ફાઇલ કરે?
GST રજિસ્ટર થયેલા તમામ વેપારીઓએ ફાઇલ કરવી જરૂરી છે.
📌 ફાઇલ કરવાની
તારીખ:
- માસિક માટે – દર મહીનાની 20મી તારીખ
- QRMP માટે – દરેક ક્વાર્ટરની 22મી અથવા 24મી
તારીખ
📌 મહત્વ:
- ITC કાપીને કર ચૂકવવો પડે છે.
- જો રીટર્ન ફાઇલ કરવામાં વિલંબ થાય, તો દંડ (Late Fees) અને વ્યાજ (Interest) લાગુ પડે.
સંપૂર્ણ સમજૂતી (સરળ ભાષામાં)
✅ GSTR-1
– તમે જે વેચાણ કર્યું છે તે બતાવવાનું.
✅ GSTR-2A
– તમે જે ખરીદી કરી છે, તેનો ઓટોમેટિક રિપોર્ટ.
✅ GSTR-2B
– તમે કેટલો ITC લઈ શકો તે બતાવતું.
✅ GSTR-3B
– તમારું વેચાણ અને ખરીદીનો સારાંશ, જેમાં તમે
ટેક્સ ચૂકવવો પડે.
નિષ્કર્ષ
આ તમામ GSTR રીટર્ન્સ નિયમિત ફાઇલ કરવાથી
તમારું GST રેકોર્ડ સ્વચ્છ અને સુચારૂ
રહેશે. જો તમે સમયસર રીટર્ન ફાઇલ નહીં કરો, તો દંડ અને
વ્યાજ ભરવું પડશે.
➤ આ માટે ખાતરી
કરો કે તમે GSTR-1 અને GSTR-3B સમયસર ફાઇલ
કરો અને GSTR-2A અને GSTR-2Bના આધારે ITC ચકાસો. 🚀
